Chalcedony Màu Nâu Đỏ Và Xanh Phớt Tím Xuất Xứ Từ Peru (Bản tin tháng 12/2012)

Nhiều mẫu chalcedony có tông màu xanh nhạt đến xanh bão hòa thỉnh thoảng cũng được phát hiện tại một vài địa phương, như ở Ysterputz thuộc Namibia và Chikwawa thuộc Malawi. Vài năm gần đây, chalcedony màu xanh cũng được tìm thấy ở Peru nhưng chất lượng không cao và cũng chỉ có thể tiêu thụ nội địa. Vị trí chính xác của mỏ khoáng chưa được công khai, tuy nhiên lúc đầu có người cho rằng nó nằm ở vùng gần Huachocolpa thuộc vùng Huancavelica. Mới đây từ nguồn tin đáng tin cậy từ một dân buôn địa phương, anh ta đã đến khu vực mỏ này và khẳng định rằng chúng đến từ Yanacodo, cách khoảng 30 km về hướng Tây của thành phố Huancavelica. Gần đây mỏ này cung cấp một lượng chalcedony (từ năm 2010) có thể so sánh với chalcedony màu xanh đẹp nhất từ các nguồn mỏ ở nơi khác (hình 6). Vào tháng 2 năm 2011 tại Lima, khoảng vài trăm kilogram đá thô đã được khai thác và dưới 50 viên mài dạng cabochon với kích thước lớn nhất đến 4 cm. 

Hình 6: Các mẫu chalcedony màu xanh đẹp như thế này (bề ngang mẫu là 6,1 và 4,0 cm) đã hiện diện ở Peru từ năm 2010. Quà tặng của Hyršl cho bộ sưu tập của GIA, số hiệu 38420 và 38421; ảnh chụp bởi Robert Weldon.

10 mẫu đá thô và 5 mẫu đá mài cabochon đã được mua dùng trong bài nghiên cứu này. Tất cả đều có màu xanh phớt tím và nhiều mẫu có đới màu kiểu vân của đá agate. Các mẫu có chỉ số chiết suất điểm là 1,54 và tỷ trọng thủy tĩnh khoảng 2,60 – 2,61, điều này phù hợp với những chỉ số thường gặp ở khoáng chalcedony và không có đặc điểm phổ nào được nhìn thấy bằng phổ kế cầm tay. Đặc biệt là các khoàng này phản chiếu hoàn toàn dưới kính phân cực, điều này chứng tỏ chúng có cấu trúc bó sợi. Các mẫu chalcedony này thì trơ dưới chiếu xạ cực tím, tuy nhiên một vài mẫu có các sợi mảnh phát quang màu trắng dưới cả chiếu xạ UV sóng ngắn và sóng dài.

Hình 7: Carnelian từ Santa Ana, Peru (bề ngang 10,5 cm) hiếm khi có dạng ngón tay như thế này. Ảnh chụp bởi J. Hyršl.

Một số đá chalcedony bất thường khác từ Peru cũng đã xuất hiện trên thị trường vào tháng 2 năm 2011. Chúng được cho rằng đến từ khu vực lân cận làng Santa Anna, cách khoảng 30 km về phía đông nam Huancavelica. Loại chalcedony này có màu nâu đỏ và do đó chúng có thể được mô tả là sard hay carnelian. Chúng chứa các hốc nhỏ thường được lấy đầy bằng chalcedony màu trắng. Tuy nhiên khoáng carnelian thường tồn tại như là những kết hạch trong đá dạng trầm tích, ở đây nó tạo thành nhiều lớp và hiếm khi các thạch nhũ dài đến 3 cm (hình 7) bên trong các hốc hình thành từ đá núi lửa. Nghiên cứu trên 3 mẫu đá thô và 3 viên mài giác thu được các đặc điểm ngọc học tương tự như loại chalcedony màu xanh, ngoại trừ việc chúng có phát quang màu lục dưới UV sóng dài – đặc biệt có nhiều vùng màu nhạt hơn. (Công Ty TNHH Giám Định Rồng Vàng – SJC lược dịch theo Jaroslav Hyršl (hyrsl@kuryr.cz), Prague, Czech Republic trong Gem News International, quyển G&G Fall 2011)